Autor: naumowie.pl · Ostatnia aktualizacja: 2025‑09‑03

Podstawy wyliczeń

W 2025 roku pracownik na UoP płaci składki ZUS (emerytalna 9,76%, rentowa 1,5%, chorobowa 2,45%), składkę zdrowotną 9% oraz zaliczkę PIT według skali 12%/32% po kosztach uzyskania i ulgach. Brzmi sucho? Poniżej rozkładamy to na proste, zjadliwe kęsy — bez żargonu i bez strachu.

30‑krotność ZUS

Składki emerytalno‑rentowe są limitowane rocznie (30×). Wyobraź sobie licznik, który tyka co miesiąc. Gdy dojdzie do bariery, licznik staje — od nadwyżki nie płacisz już E/R, a Twoje netto rośnie.

Koszty uzyskania przychodu: standardowe i 50%

Standardowe koszty wynoszą 250 zł lub 300 zł (poza miejscem zamieszkania). Jeśli tworzysz utwory, dochodzą koszty autorskie 50% (z limitem 120 000 zł rocznie) — brzmi jak turbo‑doładowanie dla podstawy PIT.

PIT‑2 i kwota wolna

PIT‑2 obniża zaliczkę o 300 zł miesięcznie, jeśli pracodawca stosuje kwotę wolną. Jedno zaznaczenie u „głównego” pracodawcy i co miesiąc zostaje Ci w kieszeni odrobinę więcej.

Ulgi PIT‑0

Ulgi (młodzi, 4+, powrót, seniorzy) mają łączny limit 85 528 zł przychodu. To taka „tarcza” przeciw zaliczce PIT — ale pamiętaj, ZUS i zdrowotna idą swoim torem.

Przykłady

Brutto 10 000 zł — bez ulg i PPK

Załóżmy 10 000 zł brutto i standardowe koszty (250 zł). Kalkulator rozpisze wszystko jak na tacy: ZUS, zdrowotną, podstawę PIT, aż po „netto ustawowe” i „do przelewu”. A jeśli chcesz — jednym kliknięciem dodasz PIT‑2, PPK czy koszty autorskie i od razu zobaczysz różnicę.

PIT‑2 włączony

Przy włączonym PIT‑2 zaliczka PIT jest pomniejszana o 300 zł (o ile występuje), co zwiększa kwotę netto w danym miesiącu.

50% KUP — udział 50%

Jeśli 50% wynagrodzenia stanowi honorarium autorskie, koszty 50% zmniejszą podstawę PIT. Należy pilnować limitu 120 000 zł w skali roku — kalkulator śledzi wykorzystanie w symulacji miesiąc‑po‑miesiącu.

Wejście w próg 32% i limit 30×

Symulacja roczna pokazuje miesiąc wejścia w II próg (32%) oraz moment osiągnięcia limitu 30×. Po „stop 30×” ZUS emerytalno‑rentowa nie rośnie od nadwyżki, co podnosi netto.

Najczęstsze pytania

Czy „netto ustawowe” to przelew? Nie, „do przelewu” uwzględnia dodatki/potrącenia netto i PPK pracownika.

Kiedy wchodzę w II próg? Zależy od sumy podstaw PIT w roku — tabela roczna to pokazuje.

Źródła i aktualizacje

Podstawy prawne: ustawy o PIT, ubezpieczeniach społecznych, rozporządzenia MF/MRiPS. Aktualizacja: 2025‑01. Zobacz też „Źródła informacji” poniżej.

Pełny przykład — krok po kroku

Załóżmy: umowa o pracę, brutto 10 000 zł, bez PPK, bez ulg, koszty standardowe 250 zł. Jak przechodzimy do „netto ustawowego”?

  1. Podstawa ZUS: od przychodu odejmujemy świadczenia opodatkowane bez ZUS (jeśli są). Zostaje baza dla składek społecznych.
  2. Składki społeczne: emerytalna 9,76%, rentowa 1,5%, chorobowa 2,45% — część E/R podlega limitowi 30×.
  3. Zdrowotna: 9% od podstawy po odjęciu ZUS społecznych.
  4. Przychód do PIT: podstawa po ZUS + ewentualna część opodatkowana PPK pracodawcy.
  5. Koszty uzyskania: standardowe (250/300 zł) i/lub autorskie 50% w ramach limitu rocznego.
  6. PIT‑0: ewentualne zwolnienia (młodzi, 4+, powrót, senior) do łącznego limitu 85 528 zł.
  7. Podstawa PIT: po kosztach i PIT‑0 zaokrąglamy do pełnych złotych.
  8. Skala podatkowa: 12% w I progu, nadwyżka w 32% po przekroczeniu 120 000 zł narastająco w roku.
  9. PIT‑2: jeśli złożony u płatnika, miesięczne −300 zł (o ile zaliczka występuje).
  10. Ulga na dziecko: pomniejsza zaliczkę (do limitu), niewykorzystana część rozliczana w PIT rocznym.
  11. Netto ustawowe: brutto − ZUS − zdrowotna − zaliczka PIT po ulgach.
  12. Do przelewu: netto ustawowe ± dodatki/ potrącenia netto − PPK pracownika.

Wszystkie te kroki kalkulator prezentuje w sekcji „Rozbicie (bieżący miesiąc)”, a w ujęciu rocznym — w tabeli „Symulacja”.

Checklist przed symulacją

  • Sprawdź, czy pracujesz poza miejscem zamieszkania (300 zł KUP zamiast 250 zł).
  • Zdecyduj o PIT‑2 — tylko u głównego płatnika.
  • Ustal, czy przysługuje PIT‑0 (młodzi/4+/powrót/senior) i ile już wykorzystano.
  • Jeśli tworzysz utwory, ustaw udział 50% KUP i śledź limit roczny.
  • Ustaw PPK (procenty) oraz wypadkową po stronie pracodawcy.

Najczęstsze pułapki

  • Podwójny PIT‑2 u więcej niż jednego pracodawcy.
  • Mylenie „netto ustawowego” z „do przelewu” (PPK i potrącenia robią różnicę).
  • Brak kontroli limitów: 30× w ZUS E/R oraz 120 000 zł kosztów autorskich.
  • Błędne założenia o ulgi PIT‑0 (limit dotyczy łącznie wszystkich ulg).

Słowniczek

Podstawa ZUS — kwota, od której liczone są składki społeczne; Podstawa PIT — przychód po ZUS i kosztach/ulgach; PPK — program oszczędnościowy finansowany przez pracownika i pracodawcę.

Dalsza lektura

Zobacz także nasze artykuły pogłębiające temat: